31 Aralık 2019 da Çin'in Wuhan kentinde görülen yeni tip corona virüsü 3 ay gibi kısa bir sürede tüm dünyaya yayılarak pandemik yani dünya çapında bir salgın oldu ve ülkemizde de son 1 haftadır görülmektedir. Şu ana kadar 98 vaka ve 1 hayatını kaybeden vatandaşımız var
Hastalığın ölüm oranı %3 gibi düşük bir oran olsa da yayılma hızı çok hızlı olduğu için tüm dünya alarma geçmiş durumda. Çünkü virüs o kadar hızlı yayılıyor ki en gelişmiş ülkelerin bile sağlık sistemi çöktü. Hastaneler artık hasta seçmek zorunda kalıyor, OHAL ilan ediliyor, ülke genelinde karantinalar uygulanıyor
Peki, tüm dünyayı eve kapatan, ölüm korkusu yaşatan bu virüs nedir? Özelliği nedir? Bu yazımda biraz bunlardan bahsetmek istiyorum.
Corona, Latince ''Taç'' anlamına gelmektedir. Corona virüsün yüzeyinde dikenimsi çıkıntılar olduğu için ''taçlı virüs'' anlamına gelen Corona virüs ismi verilmiştir.
Corona virüs, aslında tek bir virüsün ismi değildir. Coronaviridae familyasının adıdır. Yani tek bir Corona virüs yok farklı özelliklerde corona virüsler var.
Genel olarak Corona virüsler 4 gruba ayrılır. Bunlar: Alfa-, Beta-, Gama- ve Delta Coronaviruslardır
Corona virüsler tek zincirli, pozitif polariteli, zarflı RNA virüsleridir ve zoonotik virüs grubundandır. Yani hayvanlardan insana geçen virüs tipidir.
İnsanda hastalık yapan 4 tip Corona virüs saptanmıştır. Bu virüsler HCoV-229E, HCoV-OC43, HCoV-NL63 ve HKU1-CoV tip Corona virüslerdir. Bu virüsler dışında insanlara bulaşmayan ama hayvanlarda bulunan çok Corona virüs vardır
Aslında Dünya, Corona virüsüyle yen tanışmıyor. 2003 yılında Dünyayı sarsan SARS-CoV ve 2012 yılında yine insanlığın başına bela olan MERS-CoV (Middle East Respiratory Syndrome Coronavirus) hastalıkları da bir Corona virüs hastalığıdır.
2003 yılındaki SARS corona virüsü misk kedilerinden, 2012 yılındaki MERS ise tek hörgüçlü develerden insanlara bulaşmıştır. Şimdiki yeni tip Corona virüsün ise deniz canlılarından geçtiği tahmin edilmektedir.
Şu anda Dünyayı uğraştıran yeni tip Corona virüsü SARS ve MERS ten farklı karakterdedir ve ölüm oranı açısından SARS ve MERS'e göre çok daha hafif bir virüstür.
Mesela SARS virüsünde ölüm oranı ortalama %11 iken MERS te ölüm oranı %35-50 oranlarına kadar çıkmaktadır. Yeni tip Corona virüste ise ölüm oranı %3 tür.
Ancak bu oranlara bakarak yeni tip Corona virüsünü hafife almak büyük hata olur.Çünkü 2003 teki SARS virüsü Dünya genelinde sadece 8422 kişiye bulaşıp 916 kişiyi öldürürken yeni tip Corona virüsünde şu ana kadar toplam ölüm sayısı 7500 ü geçmiştir.
Kısacası şu ana kadar SARS virüsünde hayatını kaybeden insan sayısının 7-8 katı kadar insan hayatını kaybetti.
Şimdi şu soruyu sorabilirsiniz. Ölüm oranı SARS tan 4 kat düşük olduğu halde nasıl SARS tan daha fazla insanı öldürebiliyor? Cevap: Yayılma hızı yüksek olduğu için.
Yayılma hızı yüksek olduğu için ölüm oranı düşük olsa da vaka sayısının yüksek olması nedeniyle SARS ve MERS'ten kat kat fazla insan hayatını kaybetti.
Tüm dünyada ''Evden çıkmayın'' uyarısı yapılmasının, karantina uygulamalarının da nedeni budur. Mesele 100 kişiden 3 ünün ölmesi değil mesele 1 milyar insanda 30 milyon insanın ölmemesidir.
Çünkü yayılma hızı kontrol altına alınmazsa ölüm oranı düşük olsa da vaka sayısının fazlalığından milyonlarca insanın ölmesi kaçınılmaz olacaktır
Belirtileri diğer Corona virüs tiplerine benzemektedir. Öksürük, yüksek ateş, nefes darlığı, boğaz ağrısı tipik belirtileridir. Ölüm vakaları genelde pnömoni yani zatürree nedeniyle olmaktadır. Bu yüzden kronik akciğer ve kalp hastalıkları olanlar, sağlam insanlara göre daha risk altındadır.
Bu virüsten korunmanın en önemli yolu hijyendir. Hem vücut hijyenimize hem de yemeklerimizin hijyenine dikkat etmeliyiz. Net anlaşılması için şöyle söyleyebilirim. Gripten korunmanın yolları neyse aynısını uygulayın. Dengeli beslenin, ellerinizi sık sık yıkayın. Hapşırırken ve öksürürken ağzınızı kapatın
Gripten korunur gibi korunun dediysem bu hastalığı grip sanmayın. Çünkü yayılma hızı gripten çok daha yüksek bir virüsle karşı karşıyayız
Şu anda yapacağınız şeyler basit. Mecbur olmadıkça sokağa çıkmayın ve kalabalık ortamlara girmeyin…
BARIŞ ATAGÜN