Bir Kitap
Eserlerinin çevrilmesini yakından takip ettiğim bir Alman Filozoftur . Bu isimle nasıl "Alman" demeyin. Çünkü Almanca düşünüp Almanca yazar.
Onun daha önce paylaştığım "Güzeli Kurtarmak" eserinden bahsederken şöyle bir giriş yapmışım;
"Byung-Chul Han metinleri beni her zaman hayrete düşürür. Zaten adamın kendisi de hayret verici bir tip. Sen Güney Kore'de dünyaya gel, orada büyü, Seul'deki Kore Üniversitesi'nde "Metalurji" oku..
Sonra Almanya'ya git, Freiburg'da Martin Heidegger üzerine doktora tezi yap. Basel Üniversitesinde Felsefe oku, Karlsruhe Sanat ve Tasarım Üniversitesi'nde öğretim üyeliği yap... Şu sıralar Berlin Sanat Üniversitesinde Felsefe ve Kültür kuramı dersi veriyor".. (27 Ocak 2019)
Başta dediğim gibi Almanca düşünür Almanca yazar ve Almancanın imkanlarını kullanarak yazar. O yüzden onun bazı cümlelerini Türkçeye ne kadar başarılı çevirirseniz çevirin, anlamsız ifadeler gibi gelebilir.
Size bu kitaptan bir örnek vereyim ;
"Halbuki özgür olmak (Frei-sein) köken olarak dostlar arasında olmak (bei Freunden sein) anlamına gelir. Özgürlük (Freiheit) ve arkadaş (Freund) Hint Avrupa dil ailesinde aynı köke sahiptir. Özgürlük esasında bir ilişki kelimesidir (Beziehungswort). .. "
Ve sonra çevirmen "Beziehungswort" için bir dip not koyarak şu açıklamayı yapmış;
"Öncül, zamirin ilişki kurduğu kelime anlamına gelen Beziehungswort , "ilişki" ve "kelime" anlamına gelen kelimelerden oluşur. (Sayfa 12-13)"
Almanca bilmediğim ve Hint Avrupa dilleriyle de anadilim arasındaki fark nedeniyle filozofun yukarıdaki tezi benim için havada ve anlamsız. Almanca bilen ve bu dile çok hakim dostlarımın bu metinlerden alacağı lezzet benim çeviriden aldığım lezzetten elbet üstün olacaktır.
Bizde ÖZ'ü "GÜR" olan insan, diğer insanlardan bağlantısız bağsız "ÖZ" olarak bir insandır. Yani "benlik", "kendilik" ifade eder ve bu sözcüğe (ÖZ), ilk kez Orhun yazıtlarında denk geliriz (özüm)... Hint-Avrupa dil ailesinden değiliz ama bu Byung-Chul Han metinlerini okumayacağımız anlamına gelmez. Değerli ufuk açıcı metinlerdir.
Okurken beyninizde canlanamayacak metinlere geldiğinizde o kısmın üzerinde durmayın. her satırı anlama imkanınız olmayabilir. Farkı dil aileleri arasındaki çevirilerde bu olur
(Hadi bakalım sıkıysa Türkçe sözcüklerle plastik sanat eseri yapar gibi oynayan herhangi bir Can Yücel şiirini Almancaya çevirin:).. Her çeviri "yeterince" dir "birebir" olacak diye bir kural yoktur. )
Her neyse, Byung-Chul Han kitaplarını her dosta tavsiye ederim. Farkı düşünmeyi, farklı bakmayı öğretir ve yaklaşımları şaşırtıcıdır.