Günümüzde herkes fotoğraf çekiyor. Oysa fotoğrafın tarihinin 200 yıldan fazlası yok. Bugün elimizdeki cep telefonlarını herhangi bir yere yöneltip bir tuşa basıyoruz,bu eylem ortalamasaniyenin binde biri kadar sürede gerçekleşiyor (daha hızlısı da mümkün).
Joseph Nicéphore Niépce, (1765 – 1833) adında bir Fransız , "Le Gras'a Bakış" adıyla bilinen tarihteki ilk fotoğrafı çekiyor. Bunun için kara kutusunu sekiz saat açık bırakıyor. Yani bugün saniyenin binde biri kadar hızda gerçekleştirdiğimizi sekiz saatte ancak yapabilmiş.Yıl 1826-27 idi.
Niépce, o zamanlarda, ışığa duyarlı "bitümen" denilenbir maddeyle kaplı kurşun-kalay alaşımı özel bir plakanın üstünde, bulanık da olsailk fotoğrafı oluşturabilmişti. Bugün cep telefonlarımızda pire kadar sensorun üzerinde oluşturduğumuz fotoğrafları metrelik baskı yapsak netlikte keskinlikte sorun olmuyor.
1888-1895 yıllarına geldiğimizde ABD'deGeorge Eastmantarafından üretilen ilk cep fotoğraf makinası (KODAK) gelişti. Temel slogan "Siz düğmeye basın , gerisini biz hallederiz" idi. Sabit lensli 1/25 hızındaki fotoğraf makinası, çoğunluğun cebine girebilecek kadar ucuzladı. Bugün geldiğimiz nokta malumunuz zaten.
Asıl soru şu günümüzde, "Fotoğraf bir sanat mıdır?" , öyle ya bir görseli, örneğin yağlı boya tabloyu yapmak için günlerce aylarca emek harcanıyor. Oysa benzer görüntüyü bir fotoğraf makinasıyla 1/1000 saniye hızında oluşturabiliyoruz. Fotoğrafın sanat olup olmadığı hakkında uzun konuşacak değilim. Kimi yağlı boya ile evinin duvarını boyar kimi tablo yapar. Bir "görsel şaheseri" hangi yöntemle yaptığınız önemli değil hangi göz ve yürekle yaptığınız önemli (bence)...
Bugün fotoğraf bir sanat dalı olarak eğitimi verilen bir dal, bir belge de aynı zamanda. Şöyle düşünelim o kadar yaygınlaştı -(ki daha da yaygınlaşacaktır) Bugün insan hakları ihlalinden, çevre sorunlarına kadar bir çok insanlık problemlerini belgeleyip bir kamuoyu oluşturmak mümkün.
Bugün haberlerde vardı:"ABD'de George Floyd'u öldürmekten suçlu bulunan polis memuru Derek Chauvin, 22,5 yıl hapis cezasına çarptırıldı." Bu insan hakları, sıradan bir kişi tarafından belgelendi ve yaratılan kamuoyu sayesinde adalet sağlanması gerçekleştirildi.George Floyd'un gözaltına alınması ve öldürülmesini cep telefonuyla kaydeden Darnella Frazier ise, ülkenin en önemli gazetecilik ödülü olarak bilinen Pulitzer'in bu yılki "özel alıntı" ödülüne layık görüldü.(Bizim gibi ilkellerin çoğunlukta olduğu bir ülkede bu görüntüyü çekseydi önce bir güzel dayak yer ve onlarca terör örgütünün üyesi olmakla suçlanırdı)
Evet fotoğraf yanı zamanda bir belgedir. Yaşanmışlığı belgeleyen ve baktıkça hüzünlendiğimiz ya da mutlu olduğumuz "ışıkla yazılmış" anı sayfalarıdır.
Bu karede gördüğünüz kitap fotoğraf tarihi ve "fotoğrafın ne olduğuna" dairbir el kitabı. Fotoğraf meraklılarının kütüphanelerinde olması gereken bir kitap.
Şunu da belirteyim. "Hayalperest"yayınevi, ülkemizde görsel sanatlar hakkında yayın açığını kapatan bir yayın evimiz. Çok sayıda fotoğraf kitabının yanı sıra, resim başta olmak üzere, görsel sanatlar vesanat tarihi hakkında iyi kitaplar yayınlıyorlar. (internet sitelerine girip bakabilirsiniz) Bu kitapların çevirileri çok iyi baskı kalitesi de fena değil.
Meraklılarına....