"Bu rûzîgâr-ı bî-mededin inkılâbı var."
Twitter'da profilimin kişisel bilgiler kısmında bulunan "Bu rûzîgâr-ı bî-mededin inkılâbı var." cümlesini bestesiyle birlikte duyuyorsunuz buradaki videoda. Peki ne demek bu cümle. Hikayesiyle birlikte anlatalım.
Doktor Nazım'ı bilir misiniz?
İttihat ve Terakki'nin önde gelenlerindendir.
Teşkilatın yapılanmasında büyük yararlılık göstermiştir.
1918 yılında kurulan son Talat Paşa hükümetinin Maarif Nazırıdır (Eğitim Bakanı), Gazi Mustafa Kemal Atatürk'ün de eski dostudur.
I. Dünya Savaşı mağlubiyeti sonrası Divan-ı Harb'de yargılanmamak adına yurtdışına çıkmış, Ankara merkezli direnişe katılmak için Gazi Paşa'ya birçok kez mektup yazmasına rağmen olumlu cevap alamamıştır.
1922 yılında yurda dönmüştür. Bir önceki paylaşımda bahsettiğim Mehmet Câvid Bey gibi Doktor Nazım da Gazi Paşa'ya suikast tertibi nedeniyle idam cezasına çarptırılmıştır.
İdamdan önce son sözü sorulduğunda bir şarkının son dizesi olan "Bu rûzîgâr-ı bî-mededin inkılâbı var." demiştir.
Cümleyi günümüz Türkçesi'ne: "Bu hayırsız rüzgar elbet tersine döner, tersten de eser." şeklinde çevirebiliriz.
Bunun üzerine şarkı Gazi Mustafa Kemal Atatürk tarafından yasaklanmıştır.
Bu olaydan haberdar olan Adnan Menderes yıllar sonra bir icra esnasında Alaaddin Yavaşça'dan bu şarkıyı okumasını istemiştir.
O günden sonra şarkı yeniden özgürlüğüne kavuşmuştur.