Bugünkü Peru ve Meksika topraklarında kurulmuş, güney Amerikanın kudretli iki büyük imparatorluğu İnka ve Aztek imparatorluklarının niçin İspanyol yağmacılar eliyle son bulduklarına dair bir çok teori var.
Bu teorilerin şu anda popüler olanları: teknoloji veya biyoloji esaslı.
Teknoloji açıklaması: İspanyolların çelik ve ateşli silahlar kullanırken, İnka ve Aztek uygarlıklarının Bronz çağında olmasına bağlıyor meseleyi.
Biyolojik açıklama: İspanyol fatihlerin Avrupa kıtasından beraberinde getirdikleri çiçek, grip gibi hastalıkların Amerika kıtası yerlilerini kırmasından ve nüfusunu eritmesine vurgu yapıyor.
Jared Diamond'un popüler kitabı Tüfek, mikrop ve çelik (Guns, Germs and Steel) bu teorileri işliyor.
Benim bakış açımdan 1500'lü yılların başındaki Güney Amerika'nın, İspanyollar tarafından istila sürecini bu iki teoride tam olarak açıklayamıyor.
Bence bu iki görkemli imparatorluğun bir avuç İspanyol istilacısının elinde çökmesini, yok olmasını açıklayan şey bu imparatorlukların siyaset ve inanç yapılanmaları.
Her iki imparatorlukta da Tanrı krallar egemendi. İnanç sistematikleri ve siyasi karar alma mekanizmaları bu iki sıradan halkın yüzüne dahi bakamadığı, güneşin oğullar imparator Tanrıların tekelindeydi.
Öylesine kutsanmış ve tanrılaştırışmıştı ki bu iki medeniyetin kralları, toprağa ayakları bile değdirilmiyordu. Cennetin çocukları sürekli tahtlarda soylular tarafından omuzlar üstünde taşınıyordu.
Aztek imparatorluğunun yok edicisi Cortes ve İnka medeniyetinin terminatörü Pizarro'nun ilk yaptıkları şey, teknoloji ve atlarıyla etkiledikleri bu iki Tanrı Kralı esir almak oldu.
Tanrıları esir alınmış, siyasi karar alma mekanizmaları çökmüş iki uygarlık Aztek'lileri 100 bin, İnkaların 80 bin hazır askerine rağmen, Cortesin 700 ve Pisarro'nun 168 evet yanlış okumadınız 80 bine karşı 168 askere karşı, hem de lojistik üstünlük, mutlak olarak Aztek ve İnkalarda iken galip geldiler.
Önce İspanyollar bu iki Tanrı kralı işbirliğine ikna ettiler ve sonra birini (Atahualpa) boğdular, birini (Montezuma) halkı isyan ederek kendi öldürdü ama iş işten geçmişti.
Ve bu iki büyük medeniyette yok oldu gitti barbar İspanyolların eliyle.
İnsanoğlu şunu anlamalı, siyasi karar alma mekanizmasını tek bir kişinin eline bırakırsan ve bunu inancının da temeli yaparsan, Tanrı kralın esir alındığı gün medeniyetin de yok olur. Türk milletini Tanrı bu akibetten korusun!...
Halil İbrahim Bayrakçı