Tosun Paşa adlı Türk sinema klasiklerinden birisi olan filmi neredeyse bütün memleket biliyordur. İki aile arasındaki bir toprak ihtilafında, sırf menfaatleri uğruna, Tellioğlu ailesinin büyük oğlu Lütfü'nün fikriyle kendi uşaklarına paşa elbisesi giydirip, dönemin kudretli paşası "Tosun Paşa" olarak cümle İskenderiye'yi kandırmasını konu alırken epey de bir güldürür izleyicisini.
Sahte Tosun Paşa olan Şaban'ın aslında hiçbir hâl ve hareketi bir paşa havası verdirmese de, Tosun Paşa'yı görmemiş olmak, onu tanımazlığı çaktırmanın ölüm korkusunu taşımak koca koca adamları garip ve eğlenceli durumların içerisine sokar.
Anlamak isteyen için pek çok şeyin hicvini içinde taşır bu sinema filmi.
Memleketimizin hâli de bu sinema filminden pek farklı değildir. Misal çok eski zamanlardan beri erk sahibi birilerinin yeğeni olmanın dayanılmaz hafifliği ile nice işler görülmüştür. Sadece menfaat değil, kendini tatmin etmek, gerçeklerden kaçmak, geçmişin zaferlerinin hülyalarına dalmak da buna dâhildir. Bu aynı zamanda sosyolojik bir vakadır. Hedefe ulaşmak konusunda her yolun mübah görülmesi, toplumsal bir davranış bozukluğu haline gelmiştir.
Bir yanda hakkı batıla üstün kılmak için nice savaşlarda kan dökerken, karıncayı incitmekten imtina edecek kadar hassasiyete sahip bir milletin ferdiyken, kendi öz kardeşine gözünü kırpmadan kazık atmaya çalışacak kadar gözünü hırs bürümüş bunca insan ne ara türedi? Hakikat ile karşılaştığında ellerini ovuşturup yalan söylediği için özür dahi dilemeyen Lütfü'ler yan yana yaşadığımız insanlar. Onları bir sahte Tosun Paşa yaratmadan hemen önce uyarabilecek veya yaptığı şeyin hatasını gösterebilecek, kudretli, acı kuvveti dillere destan Tosun Paşalar gerekiyor.
Kendi göstermediği cesaretle, ferasetle, kuvvetle övünmeye çalışanların, göğsünü şişirip nefesini tutan, gözlerinden alev çıkarmaya çalışan sahte Tosun Paşa'dan farkı yok. Ancak sahte Tosun Paşa'nın yani Şaban'ın kastı ve kötü niyeti yoktur. Zira onu buna zorlayan, Lütfü'dür. Toplumumuzun Lütfü'lerden kendini kurtarması Şaban'ları da kurtaracaktır. Toplumun kendini kurtarması da içindeki hakiki Tosun Paşa'yı uyandırmasıyla mümkündür. Ve inanın üçü de içimizde uyandırılmayı beklerler.
Şimdi herkes aynaya bakıp söyleyiversin artık, hakiki Tosun Paşa kim?