Toplumu Köleleştirme Modelleri
Hangisi daha kötü;
toplumu baskılamak için kitapları yasaklayan zorbalar mı,
yoksa ilgilenip okunmadıkları için kitapların yasaklanmasına gerek kalmayan bir toplum mu?
Her ne kadar zorbaların aklına gelmese de ölüm tartışmasız mutlak bir gerçek.
Ruhsati'nin sözleriyle „Çok yaşayan yüze kadar yaşıyor…", yani zorbalar da ölüyor, öldüler, ölecekler.
Toplum zorbayı devirir,
toplum deviremezse el,
el deviremezse Azrail devirir.
Bilgi, eğitim hürriyettir.
Hürriyet sorumluluk barındırır.
Zorba kitapları yasaklayarak, yakarak, bilgiden,
düşünenlere zulmederek, yakarak düşünceden mahrum bırakır.
Böyle bireylerin hürriyetlerini ellerinden alır, köleleştirir.
Tarihte çok örneği vardır;
İspanyol Engizisyonu, Hitler'in Nazi Almanyası, Stalin'in Sovyetleri sadece bazıları.
George Orwell'in 1984 eserinde uyarısı zorbaya karşıdır.
Orwell'İn korktuğu bireylerden bilgiyi saklayarak bireyleri bir esaret kültüründe yaşamaya mecbur bırakan zorbadır.
Cesur Yeni Dünya'nın yazarı Huxley'in yorumladığı gibi „1984'te insanlar onlara acı verilerek kontrol ediliyorlar"
Oysa Huxley Cesur Yeni Dünya eserinde toplumu köleleştirmenin farkı bir şeklini gösterir.
Cesur Yeni Dünya'da insanlar acı ve kıtlık ile değil, bolluk ile köleleştirilir.
Bireyler o kadar bolluk içindedirler ki edilgen ve bencil olmaya başlarlar.
1958'te yazdığı 'Brave New World Revisited' eserinde ise Cesur Yeni Dünya'nın 1932'de yayınlanmasından beri toplumsal değişimi değerlendire Huxley „Toplumun zorbalığa karşı her daim tetikte olan rasyonalist ve hürriyetçi sivillerinin, insanların oyalanmaya asla doyumsuz açgözlülüğünü dikkate almayı başaramadıklarını" söyler.
Bu açgözlülüğün temel sebeplerinde biri ise, bence bireylerin hürriyet ve özgürlüğün barındırdığı sorumluluktan kaçma çabasındadır.
Kısacası, Orwell'de zorba gerçeği insanlardan saklarken, Cesur Yeni Dünya'da gerçek önemsemezliğin ve ilgisizliğin içinde kaybolur.
Orwell esaret kültüründen uyarırken, Huxley bireyin hedonizmin, umursamazlığın bugünkü deyimi ile polyannacılığın gönüllü köleleri olmasından uyarır.
Gerek Orwell, gerek ise Huxley toplumu edilgenliğe ve köleliğe yöneltmenin iki farklı modelini çizmektedirler.
Bu modellerin çizilmiş olması 'ya biri, ya diğeri' tarzında düşünmektense, günümüzde bu iki modelin karışımı karma şekillerin olabileceğini hesaba katmamız gerekir.
Örneğin zorbaya biat edenlerin Cesur Yeni Dünya tarzında bir suni refah içinde yaşarlarken zorbaya karşı gelenlerin ise Orwell tarzı bir baskı, acı ve esaret tehdidi ile karşı karşıya bulunmaları düşünülebilecek şekillerden biri olabilir.