Ayetler ve Hadisler Işığında Kadir Gecesi

Kadir arapça Ka-De-Ra fiilinin mastar halidir ve anlamı kudret, şan, şeref, mertebe, bir şeyin diğerine uygunluğu anlamlarına gelir. Kur'anda ise "Allahın takdir ettiği, onayladığı şey" anlamında kullanılmıştır. Örneğin Kamer suresinin 49. ayetinde Allah şöyle buyurmaktadır :

Kadir gecesi Kur'an'da adı geçen en özel gecedir. Hatta Kur'an'da Kadir isminde bir sure bile vardır. Peygamberin Mekke'de yaşadığı dönemde Abese suresinden sonra indirilen Kadir suresi 5 ayettir ve Kur'anın Kadir gecesi indirildiği Kadir suresinde açıkça ifade edilmektedir. Allah Kadir suresinde şöyle buyuruyor:

Allah Kadir suresinde de buyurduğu gibi Kur'an Kadir gecesi yani onun takdir ettiği gece indirilmiştir. Ayeti dikkatli okursak Kadir gecesinin özellikleriyle ilgili bilgi sahibi olabiliriz. Bu özellikler nelerdir :

1- Kadir gecesi Kur'anın indirildiği gecedir
2- Allah, Kadir gecesi nedir, bilir misin sen? diye buyurarak Kadir gecesinin ne olduğunu insanın bilemeyeceğini, anlamını sadece kendisinin bileceğini buyurmuştur
3- Kadir gecesi bin aydan hayırlıdır ayetiyle bu gecenin diğer gecelerden çok farklı ve değerli olduğunu buyurarak Kadir gecesinin değerine vurgu yapmıştır
4- Meleklerle Ruh o gece Rabblerinin izniyle her iş için iner de iner. ayetiyle bu gecenin Allahın tüm yarattııklarının bir araya geldiği, ve meleklerin insanların hizmetine girdiğini buyurulmaktadır.
Kadir gecesiyle ilgili bir diğer ayet ise Duhan suresinde geçer. Duhan suresinin ilk 5 ayetinde Kur'an'ın Kadir gecesi indirildiği buyurulmaktadır :

Bu iki sure dışında Bakara suresinin 185. ayetinde Kur'anın Ramazan ayında yol gösterici, doğruyu yanlışı ayırt edici bir rehber olduğu Allah tarafından buyurulmaktadır :

Peki bu güne neden Kadir gecesi denilmektedir ? Bu konuda farklı rivayetler vardır. Bu rivayetlerin bazıları şunlardır :
* İbn-i Abbas'ın (r.a.) rivayetine göre Kadir gecesi işlerin takdir edildiği gecedir. Bu yüzden takdir anlamına gelen Kadir kelimesi kullanılmıştır. İbn-i Abbas Kadir gecesinin anlamını şöyle açıklamaktadır :

* Zühri,(r.a.) Kadir suresinin 3. ayetinde geçen "leylet-ül kadri'' kelimesine ithafen şöyle dediği rivayet edilmektedir :

* Kadir gecesinin ismiyle ilgili diğer bir rivayet ise Ebu bekir El Verrak'a (r.a.) aittir. Kadir gecesi ile ilgili şöyle konuştuğu rivayet edilmektedir :

"Bu geceye Kadir gecesi denilmesi, o gecede kıymetli bir kitabın kıymetli bir meleğin lisanı üzere, kıymetli bir ümmete inmiş olmasındandır. Belki de Cenâb-ı Hakk, 'Kadr' lafzını, bu sûrede, işte bu sebepten dolayı üç kez tekrar etmiştir."

Kadir Gecesi Ramazanın Kaçıncı Gecesidir ?

Allah, Kur'anda Kadir gecesinin Ramazanın kaçıncı gecesi olduğunu açıkça buyurmamıştır. Bunun iki nedeni vardır :

1- İnsanların Kadir gecesine güvenerek diğer gecelerde istediği gibi günah işlemesini önlemek. Yani Kadir gecesinin istismar edilmesini engellemek.

2- Belli bir gün olmadığı için insanların Ramazan'ın her gecesinde Kadir gecesiymiş gibi dua etmesini sağlamak.
Bu yüzden hiç kimse Kadir gecesi kesinlikle şu gecedir diyemez fakat bu konuda farklı rivayetler bulunmaktadır. Bu rivayetlerden bazıları şunlardır :

– İbn-i Rezin'e (r.a.) göre Ramazanın ilk gecesidir
– Hz. Enes' e (r.a.) göre Ramazan'ın 29. gecesidir
– İbn-i Abbas'a (r.a.) göre Ramazanın 23. gecesidir
– İbn-i Mesud'a (r.a.) göre Ramazan'ın 24. gecesidir
-Ebu Zer El Gifari'ye (r.a.) göre Ramazanın 25. gecesidir
– Muhammed İbn-i İshak'a (r.a.) göre Ramazan'ın 21. gecesidir
– Ubeyy İbn-i Ka'b (r.a.) ile bir grup Sahâbe, Hasan el-Basrî (r.a.) ve büyük bir kesime göre ise Ramazanın 27. gecesidir

Rivayetlerde de görüldüğü gibi Kadir gecesiyle ilgili kesin bir fikir birliği yoktur. Bu fikir ayrılığının nedeni ise Hz. peygamberin hadislerinde farklı günlerin rivayet edilmesidir. Kadir gecesinin Ramazanın kaçıncı günü olduğuyla ilgili bazı hadisler şöyledir:
İbn-i Ömer'e (r.a.) göre Hz. Peygamber Kadir gecesinin ramazanın tamamı olduğunu söylemiştir. İbn-i Ömer (r.a.) şöyle anlatıyor :

Hz. Muhammed'in eşi Hz. Aişe'ye (r.a.) göre peygamber Kadir gecesinin Ramazanın son 10 gününde aranması gerektiğini söylemiştir. Hz. Aişe (r.a.) şöyle anlatıyor :

Ebu Said el Hudri'ye (r.a.) göre Hz. Peygamber Kadir gecesinin Ramazanın son 10 gecesindeki tek gecelerde aranması gerektiğini söylemiştir. Ebu Said el Hudri (r.a.) anlatıyor :

İbn-i Ömer'e (r.a.) göre Hz. Peygamber Ramazanın son 7 gecesi olduğunu söylemiştir. İbn-i Ömer (r.a.) anlatıyor :

Ebu Nadr'a (r.a.) göre Hz. Peygamber Kadir gecesinin Ramazan'ın 23. gecesi olduğunu söylemiştir. Ebu Nadr (r.a.) anlatıyor :

İbn-i Abbas'a (r.a.) göre Hz. Peygamber Kadir gecesinin Ramazan'ın 24. gecesi olduğunu söylemiştir. İbn-i Abbas (r.a.) anlatıyor :

İbn-i Ömer'e (r.a.) göre Hz. Peygamber Kadir gecesinin Ramazan'ın 27. gecesi olduğunu söylemiştir. İbn-i Ömer (r.a.) anlatıyor :

Ashâb'tan bazılarına rüyalarında Kadir gecesi, ramazanın yirmi yedinci gecesi olarak gösterildi. Bunun üzerine Hz. Peygamber (s.a.v.): "Yirmi yedinci gece gördüğünüz rüyayı ben de gördüm. Kadir gecesini arayan ramazanın yirmi yedinci gecesinde arasın." buyurdu. (Muvattâ)

Kadir Gecesi Neler Yapılmalı ?

Kadir gecesinnin nasıl değerlendirilmesi gerektiği konusuna gelirsek en makbul olanı bol bol Allahın adının zikredilmesi ve dua edilmesidir. Bu konuda da hadislerde farklı rivayetler vardır.

Hz. Ayşe,(r.a.) peygambere "Ey Allah'ın Rsûlü! Kadir Gecesi'nin hangi gece olduğunu bilecek olursam, o gece nasıl dua edeyim?" diye sorduğunda peygamberden şu cevabı almıştır :

Hz. Aişe'den (r.a.) rivayet edilen başka bir hadise göre ise Hz. Peygamber Ramazan'ın son 10 günü geceleri ibadet ederek geçirmiştir. Hz. Aişe (r.a.) anlatıyor :

"Ramazan ayının son on günü girdiğinde Resûlullah sallallahu aleyhi ve sellem geceleri ihyâ eder, ev halkını uyandırır, ciddiyetle ibadete soyunur ve eşleriyle ilişkiyi keserdi. " (Buhârî, Leyletül-kadr 5)

Hz. Aişe'den (r.a.) rivayet edilen başka bir hadise göre ise Hz. peygamber Ramazan'ın son 10 günü diğer günlere göre daha fazla ibadet etmiştir. Hz. Aişe (r.a.) anlatıyor :

Sonuç olarak Kadir gecesi Kur'an'da adı geçen en önemli gecedir. Allah bu gecenin 1000 aydan daha hayırlı olduğunu buyurmuştur fakat Ramazanın hangi gecesi olduğunu açıklamamıştır. Kadir gecesinin Ramazan'ın hangi gecesi olduğu tamamen rivayetlere dayanır. Genel kanı Ramazan'ın 27. gecesi olduğudur ve yüzyıllardır Ramazan'ın 27. gecesi Kadir gecesi kabul edilmiştir​