Avrupa'daki Türk seçmenler Mayıs ayındaki cumhurbaşkanlığı seçimlerinde nasıl bir rol oynayabilir?

Türkiye'deki seçmenlerin tahmini %5,3'ü oylarını yurtdışında - çoğunlukla da Avrupa'da - kullanmak üzere kayıtlı 

Türk vatandaşları 14 Mayıs'ta cumhurbaşkanlığı seçimlerinde oy kullanacak, ancak seçmenlerin tahmini %5,3'ünün yurtdışında oy kullandığı düşünüldüğünde, gurbetçilerin rolü, görevdeki Cumhurbaşkanı Recep Tayyip Erdoğan ile ana muhalefetin birleşik adayı Kemal Kılıçdaroğlu arasındaki sıkı yarışın sonucunu belirlemede çok önemli olabilir.

Anketler bu iki ismi neredeyse başa baş gösteriyor, ancak anketler yurtdışındaki - ağırlıklı olarak Avrupa'daki ve özellikle Almanya'daki - Türk seçmenlerin olası niyetlerini hesaba katmıyor ve bu seçmenlerin tercihleri, ilk tur oylamada %50'den fazla destek almak ve ay sonunda yapılacak ikinci tur oylamadan kaçınmak istiyorlarsa, ilk iki aday için belirleyici olabilir. 

Avrupa'daki Türk seçmenler yaklaşan cumhurbaşkanlığı seçimlerinde son sözü söyleyebilir mi? Rakamlar yurtdışındaki seçmenlerin rolü hakkında ne gösteriyor? Kaç Türk seçmen 14 Mayıs'ta yurtdışında oy kullanacak? Erdoğan son cumhurbaşkanlığı seçimlerinde hangi Avrupa ülkelerinde en yüksek desteği aldı? 

2023 seçimleri için kayıtlı yurt içi ve yurt dışındaki seçmenler 
(Türkiye | Yurt Dışı), Kaynak YSK

Türkiye'de son on yılların en önemli seçimi olarak görülen Cumhurbaşkanlığı seçimlerinde Türkiye'de 60,7 milyon, yurtdışında ise 3,42 milyon vatandaş oy kullanma hakkına sahiptir. Dolayısıyla, yurtdışındaki seçmenler toplam seçmenlerin %5,3'üne karşılık gelmektedir. Bu rakam 2018 Cumhurbaşkanlığı seçimlerinde %5,1 ya da 3,04 milyondu.

Erdoğan 2018'de cumhurbaşkanlığı için gerekenden 1,3 milyon daha fazla oy almıştır.

Türkiye'de cumhurbaşkanlığını kazanmak için bir adayın oyların salt çoğunluğunu, diğer bir deyişle %50'den fazlasını alması gerekiyor. Erdoğan 2018 seçimlerinde ilk turda tüm oyların %52,6'sını alarak cumhurbaşkanı seçildi. Geçerli 50,07 milyon oyun 26,33 milyonunu aldı. 

Bu, bir adayın %50 barajını aşması ve ilk turda seçilmesi için gereken oy oranından 1,3 milyon daha fazlaydı. Tüm bu rakamlara yurt dışında kullanılan oylar da dahildir.

Türkiye'de 2018 Cumhurbaşkanlığı Seçimi Sonuçları
(Yurt içi ve yurt dışı toplam oylar), Kaynak: YSK

2018 seçim sonuçları: Yurt içi ve yurt dışı oylar arasındaki fark

2018 seçimlerinde 3,04 milyon Türk vatandaşı yurt dışında oy kullanmak üzere kayıt yaptırmıştır. Bu kişiler Türkiye sınır kapılarında da oy kullanabilmiştir. Oy kullanma hakkına sahip bu kişilerin yarısı (1,53 milyon) oy kullanmıştır.

Türkiye'de 2018 seçimlerinde kullanılan oylar ile yurtdışında kullanılan oylar karşılaştırıldığında, aşağıdaki grafik Erdoğan'ın büyük ölçüde yurtdışında yaşayan Türk vatandaşlarının desteğine sahip olduğunu göstermektedir.

Türkiye'de 2018 Cumhurbaşkanlığı Seçimi Sonuçları,
(Türkiye | Yurt Dışı), Kaynak YSK

Erdoğan Türkiye'de kullanılan oyların %52,4'ünü alırken, sınır kapıları da dahil olmak üzere yurtdışında kullanılan oyların %59,4'ünü, yani yaklaşık 895.000 oy aldı.

Başlıca rakibi Muharrem İnce ise tam tersi bir sonuçla yurt dışındaki Türklerden (%25,8), yurt içindeki Türklere (%30,8) kıyasla daha düşük oranda oy aldı.

Avrupa'daki Türk seçmenler büyük ölçüde Erdoğan'ı destekledi

2018 seçimlerinde yurt dışında kayıtlı Türk seçmenlerin %87'si (2,63 milyon) 19 AB Üye Ülkesi, Birleşik Krallık, Norveç veya İsviçre'de ikamet etmektedir. 2018'deki tüm gurbetçi seçmenlerin neredeyse yarısı (%47) Almanya'da yaşamaktadır.

2018 seçimlerinde Erdoğan'a verilen oylar, Kaynak YSK

Avrupa'daki Türk seçmenler 2018 cumhurbaşkanlığı seçimlerinde ezici bir çoğunlukla Erdoğan'ı destekledi. Erdoğan Almanya'da %64, Fransa'da %63, Hollanda'da %72, Belçika'da %74 ve Avusturya'da %71 oranında oy aldı. Bu ülkeler sırasıyla en yüksek Türk seçmen sayısına sahip ülkelerdi. Almanya'da 1,44 milyon kayıtlı Türk seçmen bulunurken, bunu Fransa'da 341.000 ve Hollanda'da 260.000 seçmen takip etmiştir.

Öte yandan Erdoğan 2018'de bazı Avrupa ülkelerinde çok düşük bir desteğe sahipti. Çekya'da oyların sadece %11'ini, İrlanda'da %16'sını ve İspanya'da %18'ini aldı. Ancak bu ülkelerdeki seçmen sayısı, Erdoğan'ın %60'ın üzerinde destek aldığı ülkelere kıyasla çok düşüktü.

Avrupa'da 2018 Cumhurbaşkanlığı Seçimlerinde Türk Seçmen Sayıları, Kaynak YSK

Gurbetçi seçmenler: Katılım oranı 2018'de önemli ölçüde arttı 

Türk gurbetçiler ilk kez 2014 seçimlerinde yurt dışında oy kullanabilmiştir. O yıl, sınır kapılarında kullanılan oylar da dahil olmak üzere yurt dışında seçime katılım oranı sadece %18,9'du. Bu oran 2018'de %50,1'e yükselmiştir.

Yurtdışındaki seçmenlerin 14 Mayıs'ta seçime katılım oranının ya da sandıktaki tercihlerinin ne olacağını öngören bir anket yok. Ancak Erdoğan'ın Adalet ve Kalkınma Partisi oyların kendi lehine olmasını bekliyor ve yurtdışında katılım oranını artırmayı hedefliyor.

Bu rakamlar neden önemli?

Tüm bu rakamlar gerçekten önemli mi? İstanbul'da 2019'da yapılacak belediye başkanlığı seçimi bunu gösteriyor. Ana muhalefet partisi Cumhuriyet Halk Partisi'nin adayı Ekrem İmamoğlu, Mart 2019'daki bu seçimi 10,5 milyon seçmenden sadece 13.000 oy farkla kazandı.

Ancak Türkiye Yüksek Seçim Kurulu, Erdoğan'ın partisinin "örgütlü hukuksuzluk" ve "seçim hilesi" iddialarına dayanarak Mart sonuçlarının iptal edilmesi talebi üzerine yeniden oylama yapılması çağrısında bulundu. Haziran ayında İmamoğlu, Mart ayındaki 13.000 oyluk farkını 806.000'e çıkararak toplam oyların %54'ünü aldı. Böylece Erdoğan'ın partisi ya da İslamcı selefleri 25 yıldır ilk kez İstanbul'un kontrolünü kazanamadı.

Kamuoyu yoklamalarının 2023'te Erdoğan ile Kılıçdaroğlu arasında çok yakın bir yarışa işaret ettiği düşünüldüğünde, İstanbul belediye başkanlığı seçimi her oyun önemini teyit etmektedir.

Türk gurbetçilerin fikirlerini değiştirmeleri için herhangi bir neden var mı? 

Bu seçimde Türk gurbetçilerin tercihlerinde dramatik bir değişiklik olabilir mi? Hayat pahalılığı krizi ve artan enflasyon oranı, Türkiye'deki bazı insanların oylarını Erdoğan'dan uzaklaştırmada rol oynayabilir. Ancak bunlar, doğrudan maruz kalmadıkları için Türk gurbetçiler için büyük endişeler değil.

Daha da önemlisi, Erdoğan onların duygularına hitap ediyor. Örneğin, destekçileri Nisan ayı başında Türkiye'nin ilk elektrikli otomobili olan TOGG'un teslimatına nezaret ettiği için gurur duyabilirler, bu araç Türkiye'nin otomotiv endüstrisi tarafından on yıllardır üretilen ilk araçtır.

Dışişleri Bakanı Mevlüt Çavuşoğlu'nun son Avusturya ziyaretinde Türkiye'nin yerli ve milli TOGG'unu Viyana'ya getirmesi tesadüf değildi. Mevkidaşı ile toplantılara katılmak için otomobili kullandı ve Türk gurbetçilere hitap ederken otomobilin Avrupa'ya ihraç edileceğini açıkladı.

Dolayısıyla Erdoğan'ın Avrupa'daki destekçilerinin fikirlerini değiştirmeleri için bir neden yok gibi görünüyor. Muhalefet de yurt dışında seçime katılım oranını artırmak için Avrupa'da iyi organize edilmiş siyasi kampanyalar başlatamadı. 

Erdoğan'ın 2023'teki rakipleri kimler?

2023'te cumhurbaşkanlığı için dört aday yarışıyor, ancak anketler Erdoğan ile Kılıçdaroğlu arasında yakın bir yarış öngörüyor.

Milliyetçi sağcı Vatan Partisi'nin lideri Muharrem İnce, 2018'deki cumhurbaşkanlığı seçiminin ardından ikinci kez Erdoğan'a karşı yarışacak. O dönemde Cumhuriyet Halk Partisi üyesi ve ana muhalefet adayıydı, ancak 2021'de kendi partisini kurmak için partiden ayrıldı. Muhalefet kanadı 2023 adaylığını geri çekmesi için çağrıda bulunuyor. Bu gerçekleşirse ilk turda seçimi kazanmayı umuyorlar.

Tat İttifakı tarafından aday gösterilen Sinan Oğan daha önce Milliyetçi Hareket Partisi üyesiydi ve bu yıl bağımsız olarak yarışıyor.

Cumhurbaşkanlığı seçimi için kamuoyu yoklaması sonuçları,

Anket şirketlerinin son raporlarına göre Kılıçdaroğlu tek haneli bir farkla Erdoğan'ın önünde. Ancak bu anketler de ikinci turun kaçınılmazlığına işaret ediyor. 

Kaynak: Servet Yanatma @ Euronews