Suriye'de Türk {Türkmen } Gerçeği Bin Yılı Aşkın Sürmekte Kesintisiz

Suriye'de Türk {Türkmen } Gerçeği Bin Yılı Aşkın Sürmekte Kesintisiz 

Dr. Muhtar Fatih BEYDİLİ 

Suriye'nin Deraa şehrinde Mart 2011'de Türkmenler Suriye'de toplumsal yaşamın önemli bir kesimini oluşturmaktadır. Suriye Türkmenleri hem siyasi hem de askeri muhalif saflarda rejime karşı "onur ve özgürlük mücadelesi" vermektedir, Suriye'deki Baas Rejimi tarafından kanlı bir şekilde bastırılmasından sonra tüm ülkeye yayılan çatışmalar, aradan geçen süre içerisinde Suriye'yi dünya tarihinin en kanlı iç savaşlarından birine sürüklemiştir.

Suriye'de rejime karşı gerçekleştirilen protesto gösterilerinden silahlı direniş hareketlerine kadar rejim karşıtı bir konumda bulunan Suriye Türkmenleri Hama, Humus, Rakka, Halep, Lazkiye-İdlib (Bayır Bucak), Şam, Tartus ve Dera gibi eyaletlerde dikkate değer bir nüfusa sahip olmalarından ötürü halk ayaklanmasının önemli bir faktörüdür. Baas rejimi dönemlerinde ağır baskılar altında yaşayan ve sivil toplum örgütlenmelerine dahi izin verilmeyen Türkmenler ciddi bir kimlik erozyonuna maruz kalmıştır. 

Türkmenler Suriye'de toplumsal yaşamın önemli bir kesimini oluşturmaktadır. Suriye Arap milliyetçisi Baas partısı Rejiminin her geçen gün artan şiddeti, zayıflayan merkezi otorite nedeni ile etnik mezhepsel grupların savaşa dâhil olması ve taşeron terör örgütlerinin ortaya çıkması nedeni ile Suriye, çözülmesi çok zor ve uzun zaman alacak bir savaş girdabının içine girmiş durumda. Suriye'de bir taraftan iç savaş devam ederken diğer taraftan soruna siyasi çözüm bulma çabaları sürmektedir. 

Siyasi çözüm çabalarının en büyük zorluğu ülke içi ve dışında soruna doğrudan müdahil olan ve farklı beklentilere sahip toplumsal ve siyasal aktörlerin varlığıdır. Siyasi çözümün kalıcı olabilmesi için hiç bir aktörü dışlamayan ve farklı beklentileri ortak bir zeminde buluşturan bir formüle dayanması gerekmektedir. Suriye'de toplumsal yaşamın önemli bir kesimini oluşturan ve hem siyasi hem de askeri muhalif saflarda rejime karşı veren Suriye Türkleri de bu bağlamda değerlendirilmelidir. Anayasal olarak Suriye'de yaşayan herkes "Suriyeli"dir. Etnik, dini, mezhepsel kimliği yoktur. Varsa da devlet eli ve yasalar ile yok edilmiştir. Suriye'de nüfus kayıtlarında "Türkmen" olarak geçmedikleri için resmi olarak Türkmenler "yoktur".
Türkmenlerin Suriye topraklarında bin yılı aşkın bir süredir kesintisiz olarak yaşamlarını sürdürdüğü bilinmektedir. Türklerin Anadolu'ya gelmesinden çok daha öncelere dayanan Suriye'deki Türkmen varlığı günümüze dek varlığını koruyabilmiştir. Günümüz Suriye'sindeki Türkmen varlığı üzerine çeşitli araştırmalar yapılsa da rejimin baskıcı tutumundan dolayı Türkmen nüfusuna ilişkin net bir rakam ortaya konulamamıştır. Suriye'deki Türkmenlerin büyük çoğunluğunun Türkçe konuştuğu bilinmektedir. 

Türkçe bilen nüfus genellikle Türkiye'ye yakın bölgelerde veya kırsal alanlarda yaşamaktadır. Bu durumun oluşmasında Baas rejimi-nin Arap milliyetçisi siyasi tutumunun büyük etkisi olmakla birlikte çoğunluğunu Arapların oluşturduğu bir toplumda kimlik muhafazasını sağlayamama gibi nedenler bulunmaktadır.
Resmi olmayan 2011 yılında özgür saha araştırmasına göre ise ve bazı özel araştırma şirketlerine ve yerılı kaynaklarına göre , Suriye'de 3.5 milyon kadar Türkmen yaşamaktadır.