BİR FİLM ÖNERİYORUM

Savaşın Gölgesinde (While at War) 

Miguel de Unamuno adını duyanlarınız vardır elbette. İspanyol edebiyatının en büyük ustası diyebilirim. Zaman zaman dilimize çevrilmiş edebiyat eserlerini tanıttığımı anımsıyorum. Bu film onun yaşamından bir kesit. Her bakımdan muhteşem bir film.

Yıl 1936 İspanya'da şiddetli bir iç savaş dönemi. Bir tarafta Faşistler, bir tarafta Bolşevikler. Ortada kalmış liberal sağcılar ve Solcular. Güce tapan ve din üzerinden sevk edilen cahil İspanya halkı. Ayrıca İspanya'nın kadim sorunu olan Katalanlar, Basklılar…

O dönemlerde Salamanca Üniversitesi rektörü olan Miguel de Unamuno aynı zamanda tanınmış bir yazardır, yani İspanya'da ünlüdür. İspanya'da yaşanan iç savaş çok daha kanlı ve acımasız bir hal almıştır ve bu savaştan çıkış olarak Miguel de Unamuno, "Cunta idaresine" destek vermiştir. Cunta idaresi de onu hep yanında istemektedir. Çünkü saygı duyulan bir yazardır.

Ancak İspanyayı idare eden cuntanın gittikçe sertliği artırması, İspanyada aydınların sürekli suçlanması, en küçük muhalif bir ses çıktığında cunta idaresinin o kişileri " mason ve kızıl" olarak nitelendirilmesi. ölümün kutsanması o dönemin özelliklerinden biridir.

Miguel de Unamuno, bu rejime bir dönem destek verdiği ve sonrasında da suskun kaldığı için hatalı olduğunu anlayacak, tüm yaşananlarla kendi iç dünyasında yüzleşmek zorunda kalacaktır…

Önce Cunta lideri General Franco ile konuşur Franco'nun eşi de onun hayranıdır ve görür ki bu rejim İspanya'da daha çok cana kıyacak, çok sayıda suçsuz insanı katledecektir.

Bir gün kamuya açık bir toplantıda, kendi üniversitesinde rejimin önemli isimlerinden José Millán Astray'ın ve Franco'nun eşinin bulunduğu bir ortamda bir konuşma yapar. Rejim aslında onu kendi tarafında bir konuşma yapmaya zorlar. O gün yaptığı konuşmada der ki

"Batı Hristiyan Medeniyetinin savunması bugün burada belirtilmiştir. Bu ifadeyi (kavramı) kendim oluşturdum. Ben hatalıydım. Bu iç savaştan başka bir şey. Faşizmi ve Bolşevikliği tercih edenler arasından bir toplu intihar... ki bunlar iki taraftan başka bir şey değil: AYNI AKIL HASTALIĞININ İÇBÜKEY VE DIŞBÜKEY HALİ.

Az önce Katalanlar ve Basklılar için hakaretler duydum, onlara kanser ve Anti-İspanyol diyoruz… Ama pekala, onlar da bizim hakkımızda aynı şeyi söyleyebilirlerdi. ANAVATAN KARŞITI DİYE BİR ŞEY YOKTUR. HEPİMİZ İSPANYOLUZ.
Birbirimiz olmadan İspanya sakat kalırdı."

Konuşmaya müdahale edilince Miguel de Unamuno şöyle devam eder:

"Burası (Üniversite) zekanın, aklın tapınağı, benim tapınağım. Yenmek ikna etmek değildir. Fethetmek dönüştürmek değildir. Sen fethedersin, çünkü kaba kuvvetin var ama asla ikna edemezsin. Çünkü rıza etmen için ikna etmen gerekir. Fethedebilirsin ama asla ikna edemezsin. Konuşmam bitmiştir."

Bu konuşmadan sonra Miguel de Unamuno, ev hapsine sokulur ve iki ay sonra kalp krizinden ölür (bazı araştırmacılar onun öldürüldüğünü söyler).

İşte bu muhteşem film her türlü Dogmatik düşünceye karşı mücadele etmiş ancak bir dönem hata yapmış Miguel de Unamuno'nun hayatından bir kesit. Muhteşem oyunculuk ve senaryo ve çok iyi çekimler. Filmi İnternet üzerindeki film sitelerinden ücretsiz izleyebilirsiniz ki bende öyle izledim. Araştırın bulacaksınız film.

Ayrıca Miguel de Unamuno'nun bazı eserleri dilimize çevrildi. Örneğin;

• Abel Sanchez-Tula Teyze (iş bankası yay)
• Sis (İş bankası yay.)
• Üç Örnek Öykü ve Bir Önsöz (iş bankası yay)
• Satranç Ustası Don Sandalio'nun Romanı (Sel Yayıncılık)
• Günlükler (Sel yayıncılık)
• Hayatın Trajik Duygusu (Divan yayıncılık, baskısı sanırım yok bunun, ama yeniden birileri basar. Akademide Edebiyat ile uğraşan herkesin kesinlikle okuması gerektir)
  
  

Bunlar bende bulunan okuduğum kitaplar. Ayrıca başka kitapları da dilimizde var (Bende olmayanları da ısmarladım az önce). Ne yazık ki şiirleri henüz çevrilmedi (Poesías 1907, Rosario de sonetos líricos 1911, El Cristo de Velázquez, 1920)

Miguel de Unamuno okumak gerçekten çok keyiflidir.

Hiç okumayan varsa önce bu filmi izlesin yazarı merak edecektir.