GECENİN KİTABI

Hilal'in Solgun Işığında DOĞU'NUN BÜYÜSÜ

 Sizinle bu gece paylaşmak istediğim kitap bir hatırat. Yakın tarihle ilgili benim gibi hatırat tarzı eserler okumak isteyenlerin zevkle okuyabileceği bir kitap ama önce yazardan söz etmek gerekiyor.

Gyula Germanus (1884-1979), diğer ismi Julius Abdulkerim Germanus, Budapeşte'de asimile edilmiş bir Yahudi orta sınıf ailesine doğmuş bir dil bilimci. Ya da bir oryantal çalışma profesörü, bir Macar yazar ve İslamcı, Macar Parlamentosu üyesi ve birçok Arap bilim akademisinin üyesi. Arap dili, dil tarihi ve kültürel tarih çalışmalarına önemli katkıları alan bir bilim insanı. (Ya da bir gizli servis mensubu)

Çok sayıda dil öğrenir (Yunanca, Latince, Almanca, İngilizce, İtalyanca, Fransızca, Arapça, Farsça, Türkçe, Urduca, Tatarca, Çerkezce) bu konularda bilimsel eserlerde vermiş biri. Ancak şunu unutmayın, birinci amaç akademik bilimsel çalışma değil bir bilgi toplama çalışmasıydı onunki.

Önce Jöntürk-İttihatçılar ile yakın ilişki kurabilmiş, yakın tarihimizle ilgili siyasal gelişmeleri yakından izlemiş, Çanakkale savaşında Macar Kızılay'ında görev alarak bu savaşı izlemiş bir ara yaralanıp İngilizlere esir düşmüş, ve serbest bırakılarak Türk tarafında çalışmalarına devam etmesi sağlanmış.

Germenus'u sonradan genç Türkiye Cumhuriyeti yıllarında da Türkiye'de görebiliyoruz. Bir bilim insanı olarak verilen davetle Cumhuriyetin ilk yıllarına, devrimlere tanıklık etmiş biri. (Atatürk devrimlerine hiç de olumlu bakmıyor doğal olarak)

Macerası topraklarımızla sınırlı değil. Arabistan'a gidiyor Mekke Medine derken hacı oluyor (Bu tip insanların Müslümanlığı tartışılır) . Hindistan'a gidiyor mesela , Sonra Mısır'da akademik hayatla yakın ilişki içinde de görüyoruz onu. Ürdün, Fas, Bağdat.. yani her yerde görüyoruz onu.

Kendi ülkesinde gördüğümüzde ise; 1958'den 1966'ya kadar Macaristan'da parlamento üyeliliği yaparken, Arap dili ve edebiyatı, kültürel tarih profesörlü olarak görüyoruz. Çok sayıda da eseri var.

Uzatmayayım. Bu hatırat bizim yakın tarihimiz açısından çok önemli. Dilimize çevrilmesi muhteşem olmuş, roman okur gibi kolaylıkla okuyorsunuz. Yani iyi bir çeviri ve dipnotları detaylı akıcı.

Diğer taraftan bu günlerde Türk-Macar İlişkileri üzerine konuşuyoruz. Macar Turancılığından söz ediyoruz, bu kitap size bu konularda da bir ön bilgi mahiyetinde .

Umarım bu çeviri ilk olur. Onun "Pensees Sur La Revolution Turque (1928)" ve Turan (1916) eserlerinin de dilimize öncelikle kazandırılması gerektiğin düşünmekteyim.

Bu kitabı, Germenus'u dilimize ilk kez kazandıran "Muhayyel Yayıncılık"'a teşekkür etmek gerek.

Kitap hakkında yapabileceğim tek eleştiri ise kapağının kötülüğü. Sanırım bir teknik hata olmuş matbaada kullanılan CMYK boya renklerinde Cyan ağır kaçmış, koyuluğu facia olmuş. Ama sonraki baskılarda bu düzelir. Ben bu eserin bir kaç baskı yapacağını ve ilgi göreceğini düşünüyorum. Benim için zaten içerik önemli, kapağı takmamak lazım ki içerikten çok yararlandım bilgilendim.

Şunu da söylemeden geçemeyeceğim; 

Macarların yerinde olsam bu adamın hayatında dizi de çıkar film de. Hatta, Türk-Macar ortak yapımı olur ve çok da ilgi görür. Böyle bir film ya da dizi Türk-Macar yakınlaşmasına da katkı sağlar.