SWAP KISITLAMALARI, BİR İŞE YARAR MI?

Pazartesi sabahı BDDK, yurt iç bankaların TL verip döviz aldıkları swap ve benzeri işlemler toplamının öz kaynaklarının yüzde 50'sini geçemeyeceği sınırlaması getirdi.

Açıklama metni aynen şöyle:

"Bankaların yurtdışı yerleşiklerle yaptıkları bir bacağı döviz diğer bacağı TL olan para swaplarından, işlemin başlangıç tarihinde spotta yurtiçi bankaların TL verip döviz aldıkları swap işlemleri ile yine bu mahiyetteki swap benzeri (spot + vadeli döviz işlemi) işlemler toplamı bankaların en son hesapladıkları yasal özkaynaklarının %50'sini geçemeyecek olup, bu minvalde mevcut aşımlar giderilinceye kadar yeni bir işlem yapılamayacak ve bu mahiyetteki vadesi gelen işlemler yenilenemeyecektir."

Peki Swap nedir? Ne işe yarar?

İngilizce bir kelime olan Swap, "değiş, tokuş, takas" anlamına gelir. Finansta swap, adı üstünde borçların, yükümlülüklerin el değiştirmesidir. Bu borç, yükümlülük faiz veya kur riski olabilir.

Şimdi ne demiş BDDK?

Yurtdışı bankalarla, Türk bankaları arasında, Türk bankasının TL verip, karşılığında döviz aldıkları swap işlemini özkaynakların %50'siyle sınırlamış. Bu sabah bu sınırlamayı %25'e çekmiş.

Yani diyorki BDDK, aman yurtdışına TL satıp, karşılığında döviz alma Ey bankalar.

Şimdi sorulacak soru şu: Dövize bu kadar ihtiyaç duyduğumuz, kurun ateşini söndürmeye çalıştığımız bu günlerde BDDK neden Türkiye'ye döviz girmesini engellesin?

Üstelik bankalarımız bu swap işlemiyle kur riskini azaltıyor ve likidite sağlıyorken.

BDDK'nın amacı: Swap işlemlerinde ön göremediği hacim ve TL fiyatı oluşmasını engellemek. Böylelikle ne kadar da bankaların likidite ve kur riskini azaltmalarını sağlasa da çok kısa vadede kur fiyatını olumsuz etkilemesinin önüne geçmek.

Bu tam manasıyla acı diye ilaç içmemeye benziyor.

TCMB'nin Pazartesi piyasaya sürdüğü 10 milyar dolarlık likiditenin etkisi geçene kadar kur fiyatını kısmen düşürmeniz ve bayrama bu kurla girmenin bedeli, orta vadede bankaların Swap'a bağlı likidite imkanlarından mahrum edilmesidir.

TCMB'nin de bütün bankacılık sektörünü fonlayamayacağı aşikar. Elin gavuru, yabancısı TL spekülasyonuna girmese batmaz. Ama T spekülasyonuna girmesi özünde iyi birşeydir zira senin parana talep yaratıyor, döviz girişi sana sağlıyor demektir.

Herkesin övdüğü SWAP kısıtlaması bence çok tehlikeli ve ne pahasına olursa olsun bayram öncesi hacim düşürerek kur fiyatlarını düşürme hedeflidir.

Bankalarımızın dışarıdan fonlanmasına engeller getirilmiştir. Halbuki bunun tam tersinin olması gerekiyordu...

Özetle: Spekülasyon yapılmasına izin verdiği için dalgalı kur sistemi en esnek ve uzun vadede sağlam kur sistemidir. Fiyat ne olursa olsun, paranın alıcısı her zaman olur. Bu da ülkelerin fonlanmasını sağlar. " 70 cente muhtacız" cümlesini söyletmez... Şimdi bu spekülasyonun ve dolayısıyla fonlanmanın kısmen de olsa önüne geçiliyor. Bu durum son derece tehlikelidir.

Kısa vadeli, belki birkaç günlük kur düşüşü için uzun vadeli fonlanma imkanlarının daraltılması ne akla, ne vicdana ne de piyasa koşullarına sığar.

Halil Ibrahim Bayrakçı