​BÜYÜK GAZ MÜJDESİ ve GERÇEKLER

Erdoğan'ın iddiasına göre Türkiye'ye eksen kaydıracak kadar büyük müjdesi doğal gazın ekonomimize ne kazandırabileceğini, etkisinin ne olabileceğini düşünelim.

Bir kere anlamamız gereken ilk şey: Karadeniz'de doğal gazı ilk defa biz bulmadık, keşfetmedik. 1980'de ilk keşif oldu ve 40 yıllık bir tecrübe var. 

İkinci olarak Tuna 1 bölgesinde yani batı Karadeniz bölgesinde hali hazırda açılmış, işletilmiş ve durdurulmuş kuyular var. 

Bulgaristan bir çok kuyu açma girişiminde bulundu ama topografya yüzünden verimsiz ve maliyetler çok yüksek olduğundan üretime geçemedi.

Tuna 1 havzasının hemen 100 kilometre kuzeyinde Romanya'nın Neptün projesi var mesela. 2000 yılında çıkarılması kararı verilen sonra OMV ve Exxon'un yarı yarıya ortak olduğu projeye 2008 yılında başlanıldı 2016'ya kadar 7500 km²'lik bir alanda 3 milyar dolarlık yatırım yapılarak gaz kuyuları açıldı, rezerv tespit edildi. Hem de derinliği 100 metre ve 1700 metre olan sularda ve en nihayetinde Neptün sahasında 42 ila 84 milyar m³ arası rezerv olduğu tahmininde bulunuluyor. 

Exxon ve OMV gibi dev şirketler iki arama ekibiyle sekiz senede bu kadar başarabildiler. Hem de 100 metre ve 1700 metrelik bir sığlıkta. 

Neyse lafı uzatmayalım Exxon, Karadeniz topografyasının zorluğundan bezdiği için 2 milyar dolardan fazla para ve 12 senesini verdiği Neptün projesinden geçen sene ayrıldı. OMV'de 2021'e uzattı gaz çıkartmaya başlama işlemini ama iddia ediyorum, onlar da bırakacaklar. Çünkü dünyada Karadeniz jeolojisinin bir benzeri yok ve son derece zorlu ve maliyetli bir süreç bu topografyadan gaz çıkarmak. 

Şimdi dünkü müjdeye gelelim: 3500 metre derinlikte 320 milyar m³ doğal gaz bulduğumuz iddia ediliyor. Sondaj ne zaman başlamış, 20 Temmuz'da Ağustos'un ortası 9. sondajda doğal gaza rastlıyorsun ve adamların 12 yılda yapamadığı tahmini rezervi şıp diye yapabiliyor ve 320 milyar m³ olarak beyan ediyorsun.

Bu da yetmiyor 2023'e kadar adamların 1700 metreden bile maliyetli buldukları, 12 senede çıkaramadıkları doğal gazı çıkarıp sevkiyata başlayacağız diyorsun. 

Bu da yetmiyor, bütün bu doğal gaz çıkarma işlemini tamamen "yerli ve milli" kaynaklarla yapacağız diye dünyada azıcık petrol ve doğal gazla uğraşmış insanın güleceği tarzda bir iddia da bulunuyorsun. Zira bu teknoloji bizde yok, hadi var diyelim. Doğal gaz ve petrol çıkarma işinin temel kriteri maliyet. Hele kıyı ötesi bir operasyonda işin tek kriteri maliyet. Kaça mal edeceksin? 10 dolara pazarda satılan malı, 30 dolara mal edeceksen ne anladım bu işten?...

Hadi yukarıda anlatmaya gayret ettiğim bütün bu teknik, jeolojik ve ekonomik zorlukları bir mucizeyle aştın diyelim. Hatta gökten bir melek geldi ve 320 milyar m³ doğal gazı sıfır maliyetle, sıfır saniyede çıkardı, LNG haline getirdi ve müşterisi de hazırdı sattı. Enerji bakanı Fatih Dönmez'in iddiasıyla bu gazın satış bedeli de 65 milyar dolar olsun. 

Bu 65 milyar doları da halkımızla paylaşmaya karar verdiniz ve herkese dağıtalım bu parayı. Adam başı 792 dolar para düşer. bugün 8000 dolar civarında. Bu tek seferlik gaz geliriyle 9000 dolara çıkardık diyelim kişi başına geliri. Arkadaşım, Türkiye'de 2013'de kişi başına düşen milli gelir 12 bin 340 dolardı, geri kalan 3 bin 340 doların hesabını sormayacak mı bu millet?... Eksenimiz 10 bin dolar kişi başına milli gelire düştüğümüzde kaymamış mıydı ki? Böyle uydurma, desteksiz, boş Karadeniz'de gaz bulduk hayalleriyle bir daha kaydırmaya çalışıyorsunuz?... 

Halil İbrahim Bayrakçı